درخت‌ها موجوداتی اجتماعی هستند و برخلاف تصور ما، تنها، در سکوت، بی‌حرکت و بی‌برنامه نایستاده‌اند. درختان با هم ارتباط دارند، با هم گفت‌وگو می‌کنند، مشکلات همدیگر را حل می‌کنند، همدیگر را از خطر و بیماری باخبر می‌کنند، به بذرهای یکدیگر آب و کربن می‌رسانند و زندگی گیاهی جامعه خودشان را اداره می‌کنند. آگاهی بین درختان، دانشی مُشاع و مشترک برای همدلی و همدردی است. درخت‌ها زندگی دوراندیشانه و بافراستی برای نگهداری از خانواده، هم‌محله‌ای و هم‌جنگلی خود دارند.
درختان مادر در جنگل‌ها تا آخرین لحظه‌های زندگی، از سلاله و زاده خودشان، از بذرهایی که در جنگل پراکنده‌اند و از نهال‌های کوچکی که زیر پایشان رشد می‌کنند، مراقبت می‌کنند. ریشه‌های مادر و فرزند هر نقطه‌ای از جنگل که باشند، همدیگر را پیدا می‌کنند و مادر با محلول قندی فرزندانش را تغذیه می‌کند.
دکتر سوزان سیمارد،استاد رشته بوم‌شناسی جنگل در دانشگاه بریتیش کلمبیا:
وقتی یک «درخت مادر» اضطراب می‌گیرد و می‌فهمد در حال مرگ است، از راه ریشه‌ها به بقیه اعضای شبکه و دانه‌های اطراف، کربن منتقل می‌کند و میراث خودش را به نسل بعد می‌دهد. در شرایطی که بیماری درگیرش کرده، به بقیه درختان و دانه‌ها پیام می‌فرستد تا آنها آنزیم دفاعی تولید کنند. درختان به این ارتباط و فضای اجتماعی نیاز دارند.
درختان منزوی نیستند و نیازمند یکدیگرند. درختان کهنسال، فرزانگان و خردمندانِ جامعه درختانند و انتقال‌دهنده سلامت و تجربه به نونهالان. این رابطه یک رفت‌وبرگشت چند هزار ساله است و دانه‌هایی که دوباره از مادر احیا می‌شوند به این شبکه قدیمی می‌پیوندند و روزی سالخوردگانِ باتجربه جنگل می‌شوند.
پژوهش‌های گسترده‌ای در دانشگاه بریتیش کلمبیا در مورد درختان شده که می‌گوید، «ارتباط» در جامعه درختان، بسیار حیاتی است و برای حفظ این ارتباط باید سطح خاکِ جنگل‌ها دست‌نخورده بماند و درختان قطع نشوند. ارتباط اصلی این جامعه از طریق درختان مادر با بذرهای خودش برقرار است که رابطه در هم‌تنیده شگفت‌انگیزی است.
پیتر وُلبن، جنگلبان آلمانی و نویسنده کتاب زندگی پنهان درختان:
درخت‌های مادر، والدین نهال‌های نوپا، به فرزندان‌شان کمک می‌کنند تا سریع‌تر رشد کنند. درخت‌ها با هم در ارتباط هستند و از هم مراقبت می‌کنند. زیر پای ما، زیر خاک جنگل، شبکه گسترده‌ای از همزیستی سازنده بین قارچ‌ها و ریشه درختان ساخته شده است. قارچ‌ها دامنه پهناوری شبیه اینترنت را زیر خاک پهن کرده‌اند که به چشم نمی‌آید و میلیون‌ها سال است که کنار هم در جامعه گیاهی زندگی می‌کنند و با کمک هم پیام رد و بدل می‌کنند.
وقتی از یک درخت مادر بذرهای تازه روی زمین می‌ریزد، درختچه‌های دیگر همان مادر که خواهر و برادران بزرگ‌تر و قدکشیده‌تری شده‌اند، رشد خودشان را کم می‌کنند تا فضا و نور بیشتر و شرایط بهتر برای نوزادانی به وجود آید که تازه سر از خاک درآورده‌اند. گونه‌های مختلف درختان با هم رقابتی ندارند و برای بقای جامعه و جنگل حتی تا زمان نابودی، از هم حمایت می‌کنند.
پژوهش‌ها می‌گویند، وقتی یک درخت مادر اضطراب می‌گیرد و می‌فهمد در حال مرگ است، کربن را از راه ریشه‌ها به بقیه اعضای شبکه و دانه‌های اطراف منتقل می‌کند و میراث خودش را به نسل بعد می‌دهد.
ما در این سال‌ها این ارتباط را قطع کرده‌ایم با بریدن درختان و از بین بردن شبکه‌های ارتباطی آنها، برای ساختن بزرگراه، جاده، خانه و لوازم خانه. ما راه‌های گفت‌وگوی سرمایه‌های گران‌بهای طبیعت را از بین برده‌ایم، شبکه‌های ارتباطی‌شان را با راندن ماشین‌های سنگین و از بین‌بردن خاک جنگل‌ها، نابود کرده‌ایم، شبکه گسترده همزیستی سازنده بین قارچ‌ها و ریشه درختان را قطع کرده‌ایم؛ رابطه درختان مادر با بذرها، رابطه همسایگان و رابطه جوانان با سالخوردگان را. درخت‌ها را منزوی کرده‌ایم. با صاف‌کردن بخش‌هایی از جنگل‌ها و دامنه‌ها، مانع رسیدن صدای درخت‌ها به هم شده‌ایم. درخت‌ها دیگر نمی‌توانند تجربه، خطر، غذا، هشدار یا نگرانی‌هایشان را به هم برسانند. تمامیت هستی را از آنها گرفته‌ایم.
سال‌هاست که وقتی در جنگلی قدم می‌زنیم، می‌توانیم یک درد جدید را حس کنیم؛ درد دیدن یک درخت را. درختانی که مثل خیلی از انسان‌ها، انگیزه و راهی برای ادامه زندگی ندارند.
بخش‌هایی از فیلم مستند «درختان هوشمند» را ببینید درباره رفتار و حالات و درونیات درختان.
Intelligent Trees, Directors: Julia Dordel, Guido Tölke, 2016
نظر شما