صبح جمعه با گوشه؛ جمعهٔ جَز

گاهی به‌زبان آوردن نام درست ِ چیزها -برای نمونه، نام‌های تجاری- به ادا و افه می‌ماند ولی تکرار ِ نام‌های نادرست رایج هم کمکی به بازسازی و همه‌گیر شدن نام درست نمی‌کند. جاهایی در جنوب ایران اگر در باغ ِ شما علف‌های «جاز» رشد کنند باید دنبال علف‌کُش بگردید تا این علف‌های هرز را نابود کنید. در شوشتر، «کوله جاز» نام دهی‌ست و به گیاه اسپرک هم که برای رنگرزی خوب است، جاز می‌گویند. اگر هم شنیدید یکی گفت «فلانی دارد ما را دور جاز می‌چرخاند» -یا چیزی در این مایه‌ها- یعنی ما را سر ِ کار گذاشته.
ازعلف جاز که بگذریم، آن موسیقی گرم و نرمی که این هفته در صبح جمعه با گوشه سی‌و‌ششم (چیزی به چـِل نمونده/ به تاب و تب نمونده) می‌شنویم، بیشترش از خواننده‌هایی‌ست که جَز را به اوج رساندند.

Summertimes با صدای الا فیتزجرالد (مشهور به «بانو الا» و «بانوی اول آواز») و لویی (لوییس) آرمسترانگ؛ اینجا سایتی‌ست که شماره اجراهای این آریا را نشان می‌دهد، تا الان بیش از ۴۰هزار اجرا و بازخوانی از این آهنگ را شمرده. از آهنگ‌های مشهوری که شبیه یک لالایی‌ست که انگار برده‌ای برای کودک ارباب می‌خواند؛ ده ویدیوی این یادداشت را با ‌کلیک روی این ویدیو، پشت‌سرهم بشنوید/ببینید:


می‌فرماید (به قول فرزان):
…
بابات پولداره/مامانت خوشگله
هیس کوچولو/گریه نکن
لوییس آرمسترانگ با صدای فوق خسته:
یکی از همین صبح‌ها/ پا میشی و آوازخون
بال‌هاتو وا می کنی و به آسمون میری
ولی تا اون روز/هیچی نمی‌تونه اذیتت کنه

تا همین شصت سال پیش در آمریکا، دارزدن و نگه داشتن پیکر مرده بالای دار برای درس‌گرفتن دیگران، انجام می‌شد. بیلی هالیدی، ترانه میوه غریب را در نکوهش این کار خواند:

درختان جنوب میوه غریبی دارند
برگ‌ها و ریشه‌هایشان خونی‌ست (از اینجا)

The Shadow Of Your Smile – سارا وان؛ یکی از دارندگان بالاترین نشان جز آمریکا:

Fever – پگی لی؛ مانند خیلی از خوانندگان این فهرست، بازیگر سینما هم بود، نزدیک شصت سال کار هنری کرد:

Feeling Good – نینا سیمون؛ فعال حقوق مدنی و سیاسی هم بود:

Come away with me – نورا جونز؛ دختر راوی شانکار، ۳۴ساله، ۱۱ جایزه گرمی بُرده، و تنها خواننده زنده این فهرست :

Back to back – ایمی واینهاوس؛ دو سال پیش، در ۲۷سالگی مُرد. ۲۴ جایزه بُرد و ۶۱ بار نامزد گرفتن جایزه بود:

Sway – رُزمری کلونی؛ عمه جورج کلونی که همیشه از او به خوبی یاد می‌کند و مدتی هم که در جوانی، درب و داغان و نااهل بوده، سربار ِ همین عمه رُزمری بوده و در ازای دستمزد، شوفری عمه را می‌کرده و او را سر صحنه فیلم و اجراهایش می‌برده:

When I Fall in Love – کارمن مِک‌رِی؛ خواننده و نوازنده پیانو بود که از بیلی هالیدی تاثیر گرفت و روش خودش را پیدا کرد:

Honeysuckle Rose – آنیتا اُدِی؛ فامیلش «کُلتن» بود اما به «اودی» تغییرش داد، که ظاهرا در لاتین عامیانه می‌شود «نوت» یا پول:

این فهرست بی‌هیچ ترتیب و آدابی، فقط یک فهرست کوچک پیشنهادی از آهنگ‌های خواننده‌های جَز بود که امیدوارم بپسندید؛ جمعه‌تان آباد باد.